سيستم نوين اطفاء حريق پودر و گاز قابليت هاي بسيار زيادي جهت اطفا حريق از نوع كلاس A,B,C,E,F را دارا مي باشد و تابه امروز تنها سيستم موجود در دنيا ميباشد كه مي تواند 5 كلاس حريق را اطفا نمايد اين سيستم براي اولين بار در مركز تحقيقاتي فضايي روسيه(سويوز) ابداع و در بخش هاي مختلف پايگاه هاي فضايي نصب گرديد. در تكنولوژي فضايي هميشه بايد بهترين ها را به كار گرفت چون در هنگام عمل و كارآيي شانس دوبار امتحان كردن وجود ندارد به همين دليل پرسنل سيستم ها و محصولات به كار گرفته شده بايد بهترين باشد اطفا كننده آيروسول چنين محصولي مي باشد. پس از ممنوعيت استفاده از گاز هالون كه يكي از موثرترين گازهاي اطفاكننده حريق شناخته مي شود هيچ نوع گازي تاكنون به اين مقدار قابليت هاي گاز هالون را از خود نشان نداده است اين راهكار موثرترين نوع اطفاكننده ي حريق شناخته شده تا امروز است اين سيستم قابليت اطفاكنندگي حريق تا سه برابر گاز هالون را دارا است و نيازي به سيلندرهاي تحت فشار ندارد.
استفاده از سيستم اطفاء حريق پودر و گاز آيروسول جهت مصارف گوناگون صنعتي و نظامي در كشورهاي پيشرفته صنعتي بسيار متداول شده و هر روزه تعداد بيشتري از موسسات استاندارد جهاني اين سيستم را مورد تاييد قرار مي دهند. موسسه NFPA با تشكيل دادن كميته فني مركب از متخصصين اين رشته استانداردي خاص براي اين نوع سيستم اطفاء بنام Fixed Aerosol Extinguishing Systems را ارائه كرده و كد آن 2010 مي باشد و نسخه نهايي تصويب شده آن در سال 2005 منتشر گرديد. همچنين استاندارد اتحاديه اروپا نيز تهيه شده است و اين سيستم داراي استاندارد فوق نيز مي باشد. ساير استانداردهاي اخذ شده عبارتند از: EPA آمريكا، RINA ايتاليا، SSL ، UL، Active Fire، 4487:1997 AS/NZS استراليا و نيوزيلند، استاندارد IP در برابر خوردگي و ويبره.
اين سيستم كه در واقع انقلابي در صنعت اطفاء حريق محسوب مي شود را مي توان به صورت پوشش دادن كل حجم محيط و يا بصورت موضعي در نقاط خطرخيز و يا حتي تركيب اين دو روش استفاده نمود. اين سيستم جهت اطفاء حريق فضاهاي بسيار كوچك مانند تابلوهاي برق با حداقل حجم 2/0 متر مكعب و مجتمع هاي بزرگ صنعتي با حجم محيطي 000/40 متر مكعب كاربرد دارد. اين سيستم 3 برابر موثرتر از گاز هالون، 6 برابر موثرتر از FM200،16 برابر موثرتر از CO2 و 40 برابر موثرتر از آرگونايت ها مي باشد. به سادگي و به سرعت نصب مي گردد و احتياج به لوله كشي ندارد، در صورت تغيير در نوع كاربري سالن و يا تيغه ها و ديوارهاي سالن، محل هاي نصب سيستم به راحتي اصلاح مي گردد، و در صورت لزوم از يك مكان نصب شده به راحتي جمع آوري شده و در مكان ديگر نصب مي گردد، مخازن آن تحت فشار نبوده و نشتي ندارد، تا 10 سال گارانتي سلامت مخازن پس از نصب و عدم نياز به برنامه هاي نگهداري و تعميرات را داشته و فقط نياز به كنترل هاي دوره اي بسيار ساده دارد.
لازم به ذكر است كه با سيستم اطفاء حريق آيروسول به دليل انعطاف پذيري بسيار بالاي سيستم ، در طراحي و نصب اين امكان وجود دارد كه علاوه بر محوطه داخل سالن، فضاي داخل هر تابلو برق يا سيستم الكتريكي را متناسب با فضاي محدود خاص خود مجهز به سيستم اطفاء حريق اتوماتيك نمود به گونه اي كه در صورت بروز حادثه در هر يك از تابلو ها، رك ها يا حتي كيس كامپيوتر، فقط سيستم اطفاء حريق همان نقطه فعال شده و تخليه گردد و از هدر رفتن مواد داخل ساير كپسول ها جلوگيري مي شود.
روش پوشش مستقيم:
اين روش آخرين نوآوري در مقابله با مقوله حريق مي باشد كه به طور ويژه جهت اطفاي حريق در منبع طراحي شده است. در اين روش حريق در منبع آن تشخيص داده شده و اطفاء مي گردد و از انتشار آن به ساير نقاط نيز جلوگيري مي شود.
در مرحله اول نقصان الكتريكي موجب وقوع حريق مي گردد، البته موارد ديگري نيز مي تواند حريق را ايجاد كند كه ما بعنوان مثال نقصان الكتريكي را به عنوان عامل ايجاد حريق انتخاب كرده ايم.
بعد از تشخيص آتش سوزي توسط دتكتورهاي متصل به كپسول، كپسول به صورت اتوماتيك فعال مي گردد و تخليه انجام مي شود. ذرات جامد موجود در كپسول كه تركيبي از كربنات پتاسيم، دي اكسيد كربن و نيتروژن مي باشد بعد از دريافت فرمان براي تخليه، بصورت پودر و گاز در آمده و با سرعت زيادي در فضا منتشر شده و خود را به حريق مي رسانند و انتشار حريق را متوقف مي سازند.(شكل 4).
توجه: اطفاي حريق توسط كپسول هاي اطفا حريق پايروژن بدون هيچ گونه كاهش سطح اكسيژن در محيط انجام مي شود،در واقع پايروژن ضلع چهارم منشورآتش را مورد حمله خود قرار مي دهد كه همان جلوگيري از ادامه واكنش هاي شيميايي كه منجر به فعاليت آتش مي شوند، است.
در اين روش با حداقل آسيب به تجهيزات مواجه خواهيم شد و همچنين حداقل زمان از كارافتادگي را در پي خواهيم داشت. بنابراين در مراكز حساس توصيه مي شود تا از اين روش استفاده گردد.
روش پوشش جامع:
اين روش ، روش متداول و سنتي جهت طراحي و نصب سيستم اطفا حريق مي باشد در اين روش سيستم اعلام حريق جهت تشخيص حريق در كل فضا طراحي شده و بر اين اساس سيستم اطفا حريق اتوماتيك نيز براي كل فضا پي بيني مي گردد.
در مرحله اول به عنوان مثال نقصان الكتريكي موجب وقوع حريق مي گردد سنسورهاي حرارت، دود، گاز يا شعله فعال مي شوند واز اين طريق سيگنال به كنترل پنل ارسال و شمارش معكوس جهت تخليه كپسول هاي پايروژن آغاز مي شود.
سيستم پايروژن فعال مي گردد و بلافاصله حريق اطفاء مي شود اين روش بيشتر در مراكز داده، پست هاي توزيع برق،كانال كابل، ساختمان هاي هوشمند و اتاق هاي كنترل، آزمايشگاه ها،كف كاذب، سالن هاي تجهيزات مخابراتي، انبارهاي حساس، وسايل حمل و نقل و بايگاني اسناد مورد استفاده قرار مي گيرد.
هر سیلندر آیروسل از ذرات بسیار ریز ترکیبات پتاسیم تشکیل می شود و بصورت حرارتی یا الکتریکی تحریک می شود. پس از تحریک، این ذرات از سیلندر خارج شده و با مخلوطی از گازها (اغلب CO2، N2 یا بخار آب) تشکیل ماده اطفاء کننده را می دهند. ترکیبات پتاسیم جهت یونیزاسیون نیاز به کمترین انرژی را داشته و این انرژی از خود حریق جذب می گردد. سپس یون های پتاسیم با یون های بوجود آمده از حریق (O, H, OH) ترکیب شده و بدون کاهش اکسیژن، واکنش های زنجیره ای حریق متوقف می گردد.
نتيجه گيري
در پايان برآنيم تا موارد كاربرد، مزايا و امكانات اين سيستم كه موجب برتري آن نسبت به ساير سيستم هاي اعلام و اطفاء حريق موجود شده است و به صورت ذيل مي باشد را برشماريم:
مشخصات سيستم:
– زمان تخليه: كمتر از 12 ثانيه
– زمان تحريك::002/0 ثانيه
– كلاسهاي حريق: A, B ,C, E&F
– دماي تحريك خودكار: 400 ميلي آمپر
مزايا و امكانات:
– كم وزن و كم حجم
– نصب بدون پيچيدگي و راه اندازي مجدد سريع
– غير سمي
– اقتصادي و مقرون به صرفه
– سه برابر موثر تر از گاز هالون 3
– دوست محيط زيست
– بدون نياز به لوله كشي (برتري نسبت به واتر ميست)
– بدون نياز به مخازن تحت فشار (برتري نسبت به FM200)
موارد كاربرد:
1- اتاق كامپيوتر
2- سيستم توزيع برق و تابلو هاي برق
3- اتاق ژنراتور
4- كف كاذب
5- اتاق سرور و رك سرور كامپيوتر
6- انبار
7- كابين مخابراتي
8- اتاق كنترل
9- ماشين
10- صنايع نفت و گاز
11- بنادر و كشتيراني
