یكی از سامانههای پیشرفته اطفای حریق خودكار آبی كه امروزه به دلیل ممنوعیت استفاده از سامانههای اطفای خودكار به كمك گاز هالون رایج گردیده، سامانه اطفای حریق خودكار مه‌پاش1 می‌باشد. سامانه اطفای حریق خودكار مه‌پاش به سامانه اطلاق می‌گردد كه در آن آب به عنوان ماده اصلی خاموش كننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این سامانه آب موجود در مخزن ذخیره توسط گاز نیتروژن تحت فشار قرار می‌گیرد و از طریق نازل‌های پاشنده به قطراتی بسیار ریز و به قطر حداكثر 500 میكرون تبدیل می‌شود و بصورت مه در داخل محیط پخش و منتشر می‌گردد. از این سامانه می‌توان به دو صورت موضعی و یا تخلیه كلی استفاده نموده و در مبارزه با حریق‌ها طراحی و اجرا نمود.
سامانه اطفای حریق خودكار مه‌پاش، از بخش‌های زیر تشكیل شده است:
1- مخزن ذخیره آب كه بر حسب حجم و فضای محل تصرف وحفاظت، در ظرفیت‌های مختلفی استفاده می‌شود.
2- مخزن ذخیره گاز نیتروژن كه برای ایجاد فشار مورد نیاز در سامانه اطفای حریق خودكار مه‌پاش استفاده می‌شود.
3- لوله‌ها و اتصالات فشار قوی كه وظیفه انتقال آب به نازل‌های آبپاش را برعهده دارند.
4- نازل‌های پاشنده مه كه وظیفه آنها تخلیه آب بصورت مه می‌باشد.
5- مركز كنترل سامانه اعلام و اطفای حریق كه وظیفه آن دریافت پیام‌های اعلام حریق از آشكارسازها و حسگرها و انتقال آن به تابلو كنترل مركزی جهت پردازش و صدور فرمان اطفای حریق به سامانه مه‌پاش می‌باشد.
6- آشكارسازهای حریق كه بسته به نوع حریق و محل تصرف می‌توانتد در انواع و اقسام مختلفی در محیط نصب گردند.
تاریخچه سامانه اطفای حریق خودكار از نوع مه‌پاش
در سال 1974 میلادی سامانه مذكور توسط سازمان بین‌المللی دریانوردی پیشنهاد و مورد تایید قرار گرفته و در كشتی‌ها استفاده گردید. پس از تصویب پروتكل منع استفاده از مواد خاموش كننده مخرب لایه ازن نظیر تركیبات هالون توسط اكثریت كشورهای جهان نظر كارشناسان و مهندسین حریق به استفاده بیشتر از سامانههای اطفای حریق مه‌پاش جلب شد كه پس از توسعه و تكمیل این سامانه توسط موسسات تحقیقات صنعتی مورد تایید قرار گرفته و بعنوان یك سامانه جایگزین هالون در مجامع بین‌المللی جهت پوشش دادن به مكان‌های مورد نیاز معرفی گردید.
استانداردهای بین‌المللی و سامانههای اطفای حریق مه‌پاش
سازمان بین‌المللی حفاظت از حریق2 اولین سازمان بین‌المللی است كه اقدام به تدوین استاندارد و تعیین كد خاص مربوط به طراحی و نصب و راه‌اندازی سامانه اطفای حریق خودكار نوع مه‌پاش، نموده است. این سازمان نتیجه فعالیت‌های خود را بصورت آییننامه NFPA 750 تحت عنوان «استاندارد سامانههای حفاظت از حریق مه‌پاش»3 در سال 1996 تهیه و تدوین نمود. این استاندارد دارای 12 قسمت اصلی و 5 قسمت ضمیمه می‌باشد كه مورد استفاده طراحان و كارشناسان و مهندسین حریق قرار می‌گیرند.
روش اطفای حریق سامانه مه‌پاش
1- خنك كنندگی
2- رقیق‌سازی و جایگزینی اكسیژن
3- ایجاد یك لایه سرد و مرطوب روی سطح حریق
4- شستشوی مواد سوخته و مشتعل
در فرآیند خنك كنندگی، در اثر وجود قطرات بسیار ریز آب، بخش بزرگی از حرارت موجود در محیط جذب شده و سریعا كاهش می‌یابد.
در فرآیند جایگزینی اكسیژن، حجم بخار آب تولید شده موجب رانش اكسیژن از محیط حریق می‌گردد.
در بخش سوم، نشستن قطرات آّب روی سطح حریق با ایجاد لایه‌ای جدا كننده و مرطوب در سطح آتش، مانع از ارتباط حریق با هوا می‌گردد.
در چهارمی، توزیع قطرات بسیار ریز آب با فشار كافی در محیط حریق، باعث شستشو و حتی جداسازی مواد سوختی از شعله می‌گردد و به میزان قابل توجهی در خاموش كردن آتش موثر می‌باشد.
كاربرد سامانه مه‌پاش
1- محوطه توربین و ژنراتورها در نیروگاه‌های برق
2- محوطه ژنراتورهای دیزلی
3- پمپ خانه‌ها، پمپ‌های روغن
4- محوطه مربوط به آزمایش موتورها
5- تجهیزات پمپ خانه‌ها و سامانههای انتقال دهنده هیدرولیكی
6- اتاق‌های رنگ و یا پوشش‌های مختلف به كمك سامانههای الكترواستاتیكی
7- ترانسفورماتورهای فشار قوی مستقر در فضای باز
8- گالری‌ها و كانال‌های كابلهای فشار قوی برق
مزیت سامانه
1- استفاده از آب بعنوان یك عنصر ارزان قیمت
2- قابلیت رقابت از نقطه نظر اقتصادی با سایر سامانههای اطفای حریق نوع گازی
3- عدم تاثیر مخرب و نامطلوب برای كاركنان
4- عدم نیاز به بازرسی و تنظیم و پرکردن مواد، نظیر سامانههای اطفاء گاز
5- عدم اشتعال فضا از نقطه نظر تاسیساتی و شبكه لوله‌كشی
6- استفاده از مقدار كم آب در مقایسه با سایر سامانههای اطفای حریق آبی
7- دسترسی بموقع به آب مورد نیاز